Hoe het christelijke onderwijs ontstond
De protestants christelijke basisschool De Arnhorst aan de Dillenburglaan heeft haar bestaan en de locatie te danken aan ‘De Vereniging voor Christelijk-nationaal Schoolonderwijs’. Deze vereniging werd in 1860 opgericht als protest tegen de Schoolwet van 1857.
Op de Nieuwjaarsmorgen van 1870 hield ds A.G. de Waal, de christelijke Gereformeerde predikant van Velp, in zijn predicatie een pleidooi voor het Christelijk onderwijs. De volgende zondag nodigde hij de gemeente uit om bijeen te komen in het kerkgebouw aan de Wilhelminastraat* om te spreken over de stichting van een school in Velp. Die bijeenkomst had plaats op de derde woensdag van het jaar 1870. In dat zelfde jaar besluit het comité, met de overtuiging dat de oprichting van een Christelijke school noodzakelijk is, geld te vragen aan de inwoners van Velp. Al spoedig is een bedrag binnen van ƒ600,-, het meest gaven ‘de burgerklasse en de werkende stand’. Jonkvrouwe H.D. van der Burch van Spieringhoek, eigenares en bewoonster van de buitenplaats ‘De Schoonenberg’ aan de Velperweg**, die op allerlei wijze het geestelijk en godsdienstig leven in Velp steunde, maakt het comité ‘beschaamd en bemoedigd’ door, voor de aankoop van een terrein tussen de Kerklaan (Kerkallee) en de spoorweg, groot 1600 ellen, ‘in het midden van het dorp’ gelegen, een bedrag van ƒ2.000,- te schenken.
In 1871 werd aan de Kerkallee de eerste christelijke school geopend. In eerste instantie was het één grote ruimte met een klein portaal voor 142 kinderen. Spoedig werd deze ruimte door een houten schot in twee ruimtes verdeeld en later in drie ‘lokalen’. De buitenste lokalen hadden geen rechtstreekse verbinding met het portaal en ook niet met de wc.’s. Leerlingen en onderwijzers moesten altijd door elkaars klassen lopen. De kinderen zaten in lange banken. Bij bijzondere gelegenheden werden de kinderen getrakteerd op chocolademelk met een broodje, een ware traktatie. Behalve de gebruikelijke speeches werd er ook vaak gezongen. Een traditie, die bij het christelijk onderwijs is blijven horen.
In de jaren vijftig vindt het bestuur dat er een nieuwe lagere school in Velp noord moet komen. De Villa Arnhorst wordt aangekocht en verbouwd tot een moderne school. Dit wordt de Dillenburgschool. Het is de derde lagere bijzondere school van de Vereniging van Voorstanders van Christelijk Nationaal Schoolonderwijs.
Bovenstaande informatie is te lezen in het boekje, 100 jaar christelijk onderwijs te Velp (G) 1871-1971 door E.J. Kruiijswijk Jansen, uitgegeven in 1971 door de Vereniging van voorstanders van Christelijk Nationaal schoolonderwijs te Velp (G). Zie foto van de omslag van boekje, beschikbaar gesteld door mevrouw Groeneveld uit de Torckstraat.
* Waarschijnlijk wordt bedoeld het kerkgebouw aan de Bergweg.
** Buitenplaats ‘De Schoonenberg’ lag aan de Arnhemsestraatweg.
Dillenburgschool
In 1956 wordt de verbouwing van villa ‘Arnhorst’ gerealiseerd. De heer K.J. van Os was de architect. De plannen tot verbouwing van de tweede verdieping tot woonhuis voor het hoofd mogen van Burgemeester en Wethouders niet gerealiseerd worden. De school is geopend op 1 juni 1957 met als eerste hoofd de heer R.J. Vogelzang (1956-1961). Op 29 juli 1957 is de officiële opening. In 1956/57 bezoekt vijftig procent van de leerplichtig leerlingen uit Velp de christelijke scholen.
De naam van de school is niet moeilijk te herleiden. De namen van alle scholen van de vereniging zijn ontleend aan het Vorstenhuis. Omdat de school in de Dillenburglaan gelegen is, heeft men haar Dillenburgschool genoemd, naar ’t stamslot der Oranjes. De foto is gemaakt bij de officiële opening van de Dillenburgschool in 1957 en komt uit de privé collectie van de familie Groeneveld. Vooraan staat de oudste dochter van mevrouw Groeneveld uit de Torckstraat, Cobi Groeneveld. (geb. 30 december 1949). De onderwijzeres is mevrouw Vingerling. Het tweede meisje van links is Marjan Groot, ze woonde op de Ringallee en het meisje met de centuur is Yvonne de Boer, zij woonde ook in de Torckstraat.
Ook mevrouw Tjitske Leenders-Postma was één van de leerlingen. Zij zat van haar zesde tot aan haar twaalfde jaar op school en vertelt: 'Het hoofd van de school, de heer Vogelzang, juffrouw Kempf en meester Buren kan ik mij nog goed herinneren.'
Uit een gids van de Hervomde Gemeente uit 1972/1973 blijkt dat er vanaf de vijfitger jaren de behoefte was ook in deze buurt kerkdiensten te houden en werd hierrmee begonnen in de Dillenburgschool. Predikant was Ds. Dijkstra woonachtig in de Dillenburglaan 2a. Vanaf 1972 werd hiervoor het Ontmoetingscentrum 'De Schoonenberg' aan de Waldeck Pyrmontlaan gebruikt.
In 1975 nam de heer J. Gideonse, het tweede schoolhoofd (1961-1975), afscheid van de Dillenburgschool.
De foto is beschikbaar gesteld door het Gelders Archief.
Het schoolgebouw / Villa Arnhorst
Als de villa in 1956 school is geworden, wat was het dan voor die tijd? Ook daar is het een en ander over bekend. Het huidige schoolgebouw was oorspronkelijk een villa, gebouwd in 1912 in opdracht van jonkheer Herman Marinus van der Wijck. Geboren 26 mei 1843. Hij was van 1894 tot 1897 minister van Marine. Hij overleed op 8 december 1932 in Velp. Hij gaf de villa de naam ‘Arnhorst’ wat ‘Arendnest’ betekent. Later werd de heer J.H. de Graaf de eigenaar, hij verkocht de ‘Arnhorst’ aan de vereniging. Ten tijde van de heer De Graaf was in de villa de ‘Eerste Arnhemse Handweverij’ gevestigd. Er werden tafelkleden, gordijnen en stoffen voor kleding (jasjes) gemaakt. De ingang zat toen nog aan de Daalhuizerweg (nummer 6). Hier staan twee toegangspoorten, deze ingang wordt nu nog gebruikt als toegang tot een parkeerplaats voor het personeel van de school.
De heer Gerritsen nam in 1986 het initiatief tot het maken van een boekje: Van ‘Arnhorst' tot Basisschool. In dit boekje is meer informatie te vinden over de Arnhorst. Ook geeft het achtergrondinformatie over het stichten van een school en wat daarmee samenhangt.
Fusie en de naam
In augustus 1993 vond de fusie plaats tussen de Dillenburgschool en de Nassauschool in de Oranjestraat. Reden voor de fusie gedachte waren de mededelingen uit Den Haag dat er voor de scholen een nieuwe opheffingsnorm kwam, in plaats van 75, 97 leerlingen minimaal per school. Door het bestuur werd de Dillenburgschool als locatie gekozen. Beide scholen zijn zogeheten CNS-scholen: Christelijk-nationale Scholen. Ze zijn aangesloten bij de Vereniging voor Christelijk Nationaal Schoolonderwijs. Deze vereniging is in 1860 opgericht, door onder anderen Groen van Prinsterer.
De afbeelding is van voor de laatste verbouwing en komt van de website van de school.
De school kreeg een nieuw logo en een nieuwe naam. De ontwerper van het logo was de heer Jan Dirk Nibbelink. De naam ‘De Arnhorst’ wordt in ere hersteld. Deze naam is door de eerste bewoner van het huis, de heer Van der Wijck, aan de villa gegeven. Op de foto is vaag de naam Arnhorst nog enigszins zichtbaar. De foto komt uit het privéalbum van de heer Van Drunen. Hij was als schoolhoofd eerst verbonden aan de Nassauschool en later aan 'De Arnhorst'.
Huidige verbouwing
In 2010 is basisschool de Arnhorst wederom enorm verbouwd. Er is een modern gedeelte aan de bestaande villa toegevoegd. Ook de ingang is in deze stijl aangepast. Tijdens de officiële opening op 7 december 2010 werd er een spreuk onthuld door wethouder Ron Konig: ‘Wat er ook speelt, laat het de kinderen zijn'.
Binnen het schoolgebouw is ook peuterspeelzaal Dikkertje Dap gevestigd. De school heeft ook de functie van buiten schoolse opvang, bso. Vanaf 2011 is de buitenschoolse opvang in eigen beheer onder de naam 'BOEIenD'.
Herinneringen aan de Dillenburg periode
De heer Jaap Verschuur zat op de Dillenburgschool van 1970 tot 1976. Hij vertelt: ' In die periode werd het hoofd Gideonse opgevolgd door de Boer. Van de leraren herinner ik me, mevrouw Booy, meneer Boekestein, mevrouw Buis, mevrouw Derksen en mevrouw Veghter viel in.
Bij mij in de klas zaten Kees van Vegter, Errie Bosman, Christiaan van Drunen, Gerdie Huisman, Harro Fokkens (Chopinlaan). Wel op school maar niet in de klas, Giesela Borkhuis, Janine en Rita Kraay (van de stalhouderij, Ouke en ? Polstra. Het was een kleine school, er waren veel klassen samengevoegd. In het latere gymlokaal zaten de kleuters.
Toen ik in de ? klas zat heb ik een ernstig auto ongeluk gehad. Ik lag in het ziekenhuis en ben drie maanden niet naar school geweest.
Het was een periode van (te) weinig kinderen op scholen. Ik weet nog dat ze van de Nassauschool aan mijn ouders kwamen vragen of ze mijn broer Klaas alsjeblieft daar naar school wilden laten gaan. Zo kwam het dat hij naar de Nassauschool ging en ik op de Dillenburgschool zat.'
Klasgenote Gerdie Huisman vult aan:
'Ik herinner me de Dillenburg vooral als een hele veilige school, een dorps school. ik hield wel van een beetje spanning dus heb ik me, met mijn vriendinnetje Liesbeth Terlouw, wel eens laten insluiten na schooltijd. We hadden de school voor ons zelf en vooral de zolder met al die oude schoolbankjes en oude kaarten maakte diepe indruk. Spannend was ook, als je in de zesde zat, in het speelkwartier spelletjes doen met de jongens. Een spel was dat als je achter het fietsenhok liep, je een van de jongens een kusje moest geven. Er was ook een spelletje waarin je rond draaide en dan bij een jongen terecht kwam die je moest zoenen. Het was het hoogtepunt van onze dag. alles in het nette natuurlijk hè....
Verder de duizenden rondjes die we om de dikke boom hebben gelopen, gewoon achter elkaar aan, mijmerend over van alles wat ons bezig hield, stomme klasgenoten of meesters en ouders die niet wilden doen wat wij wilden. Wat ook diepe indruk heeft gemaakt is het overlijden van mijn vriendje Robje Smilde, dat was de eerste keer dat ik echt met de dood in aanraking kwam. Wat indruk maakte was de dienst en gewoon het feit dat hij "weg" was.
Maar wat ik me het meest herinner was dat ik gelukkig was, over het algemeen lekker in mijn vel zat, veel vriendjes en vriendinnetjes had, over het algemeen goed overweg kon met de leraren en leraressen en prima mee kon qua leren.
Kortom, de Dillenburg tijd zie ik nog steeds als een prachtige tijd waarvan ik blij ben dat ik hem mee heb mogen maken'.