De Overtuin

Hits: 5746

De Overtuin is een bijzonder cultuurhistorisch gebied, een overblijfsel van één van de buitenplaatsen, die Velp rijk was. De historie van De Overtuin begint als in 1878 Anna van der Paauw Heineken, eigenaar van villa Claerhout aan de Arnhemsestraatweg, de tegenover liggende percelen D4010 en 4011 koopt. Deze percelen worden in 1885 samengevoegd tot de buitenplaats Rozenhagen. Hierop wordt een grote villa gebouwd en er wordt een parktuin aangelegd met (sprengen)vijver. Het tuinontwerp is waarschijnlijk gemaakt door Hendrik Copijn.
In villa Rozenhagen woont dan de fam. J.J. Duijvené de Wit-Heineken met drie kinderen. In 1908 gaat één van de kinderen, fam. J.J. Duijvené-Boot er wonen. Waarschijnlijk wordt dan de tennisbaan aangelegd. Hiervoor moet wel de tuin enigszins aangepast worden.

Bij de verkaveling in 1936 koopt Jhr. Mr. Johan Jacob Eliza van den Brandeler, die dan in villa Claerhout woont, een gedeelte van de buitenplaats. Ze noemen het weer De Overtuin, hoewel het dan gaat om het voormalige perceel D4010, inclusief de gehele vijver. De zuidkant van dit perceel grenst aan de spoorlijn en de noordzijde aan de Arnhemsestraatweg. Opvallend is het sterke hoogte verschil met de Arnhemsestraatweg en het glooiende karakter van het gebied.
De heer J.J.E. (Johan) van den Brandeler brengt een aantal veranderingen aan, die een grote verbetering tot gevolg hebben:
De noordzijde van de tuin wordt uitgedund vanwege het uitzicht vanuit villa Claerhout.
De vijver wordt gedurende korte tijd gesplitst omdat een gedeelte wordt gebruikt voor het kweken van forellen. En aan de zuidzijde van de vijver wordt een natuurzwembad aangelegd met een cascade.
Mevrouw en meneer Van den Brandeler hebben drie kinderen, Mart, Aad en Liesbeth.
De heer van den Brandeler overlijdt in 1941. Mevrouw van den Brandeler verhuist naar de Ringallee in Rozendaal, de villa Claerhout wordt verkocht. De Overtuin blijft in de familie.

De heer Jaap Bollaart (zelf één van de toenmalige omwonenden) vertelt: 'In de periode dat mevrouw van den Brandeler aan de Ringallee woonde mocht de tuin door omwonenden gebruikt worden, in ruil voor onder andere het schoonhouden van de tennisbaan. Ik heb zelf leren zwemmen in het zwembad. En ik weet dat de badhokjes in de Tweede Wereldoorlog werden gebruikt door onderduikers om zich te verschuilen.'

Hoewel de functie als overtuin verloren gaat blijft de naam bestaan. 'De Overtuin' blijft in de familie als in 1950, Aad van den Brandeler, het eigendom overneemt. In tegenstelling tot zijn vader laat hij juist in het noordelijke deel van de tuin fijnsparren planten om het zicht vanaf de Arnhemsestraatweg te beperken. Er ontstaat een dicht bosachtig karakter. In 1957 maakt de tuinarchitect E.J. Bulter een nieuwe tekening met beplantingsschema. Er komt een lindenhaag aan de zuidkant en een hulst/beukhaag aan de noordkant van het perceel. De noord-oost kant is gereserveerd als bouwvlak.
De huidige eigenaar van het terrein, een kleinzoon van de heer J.J.E. Van den Brandeler vertelt: 'Hoewel mijn oom er weinig was, hij was ontwikkelingswerker, gingen we weleens naar De Overtuin. Ik heb goede herinneringen aan die tijd. In het zwembad heb ik regelmatig gezwommen. Ik heb er nog een foto van. Het staande jongentje ben ik. Ik was toen 10 jaar. '
De huidige bungalow (Rozenhagelaan 18a) wordt in 1965 gebouwd met een toegang tot het terrein vanaf de zuidzijde vlakbij het spoor en een smal paadje vanaf de Arnhemsestraatweg.

In 1982 wordt fam. Gerritsen-Lemstra eigenaar. Meneer Arnold D.D. Gerritsen is leraar Bosbouw en Cultuurtechniek bij de School Larenstein te Velp. Het hele terrein vergt veel onderhoud, maar de familie houdt het goed in stand. Meneer Gerritsen vertelt: 'Wij voelen ons bevoorrecht om in dit 'paradijs' te wonen, en hebben 20 jaar van ons leven geïnvesteerd in het behoud van het unieke karakter van het gebied'. En over de vijver: ' Er zitten karpers in de vijver, maar als een snoek het evenwicht verstoort moer er ingegrepen worden.'
Dit verandert als in 2006 de firma Jager het terrein koopt. De firma Jager heeft als projectontwikkelaar plannen voor grootschalige bebouwingen en houdt geen rekening met de cultuurhistorische waarden. Door protesten vanuit de omgeving gaan deze plannen niet door.

Pieter van den Brandeler (geboren in 1956), gehuwd met Leonie Zantman heeft een sterke binding met het perceel en hij koopt in 2010 het sterk verwaarloosde, dichtbegroeide terrein. Ze maken de bungalow bewoonbaar en knappen deze op. De gekapte bomen worden gebruikt als vloerdelen in de bungalow. Het natuur zwembad wordt gerestaureerd en het bijbehorende kleedhokje wordt vernieuwd. De voormalige tennisbaan verdient nog aandacht.
In de huidige bungalow bevindt zich een bijzondere schouw. Deze schouw is afkomstig van villa Claerhout, compleet met tegeltjes waarop de familiespreuken staan. Ook bevinden zich in de bungalow enkele schilderijen, portretten van vroegere familieleden.
Op het perceel naast hen (langs de snelweg) heeft een ware kaalslag plaatsgevonden en een forse ophoging met zand. Er zijn bouwplannen, maar vooralsnog zijn deze niet doorgegaan. Voor de heer en mevrouw Van den Brandeler betekent dit een verstoring van hun gebied.
In navolging van zijn grootvader laat Pieter van den Brandeler de sparren verwijderen op het noord-oostelijke deel van het terrein. Enerzijds om de zichtlijn vanaf de Arnhemsestraatweg in ere te herstellen, anderzijds omdat hij hier een nieuw huis wil laten bouwen. In 2014 krijgt hij groen licht om het bouwen van een huis op zijn perceel mogelijk te maken. Verder laat hij het gebied in zijn waarde met veel aandacht voor flora en fauna. De oude bomen zoals de eiken, de moerascypres met luchtwortels en de thuja blijven behouden. Er zijn verschillende vogels gesignaleerd, enkele voorbeelden zijn de ijsvogel, de meerkoet, het waterhoentje en de boomvalk. Voor de boomvalk heeft de heer Van den Brandeler speciaal nestkasten gemaakt. In de vijver groeien aronskelken en huizen muskusratten en verschillende amfibieën.
De nieuw te bouwen bungalow noemt de heer Van den Brandeler een split-levelbungalow. Hij wil duurzaam bouwen en heeft een sterke voorkeur het hergebruik van materialen. Over de nieuw te bouwen bungalow schrijft Marc van Onna in De Gelderlander van 29 april 2014 een artikel in de krant met de toepasselijke kop: 'Eerherstel voor opa's landgoed'.
Eén keer per jaar met Open Monumentendag kunnen belangstellenden een kijkje nemen op dit unieke stukje overgebleven landgoed.