In mei 1944 verhuist (een gedeelte) van het bureau Commissariaat van de Nederlandse Wehrmacht naar Daalhuizen. En in september van datzelfde jaar werd het personeel door de Duitse bezetter bevolen terug te keren naar Den Haag. Hiervan zijn verschillende foto's bewaard gebleven. Onder andere van het laatste vertrek naar Den Haag met de Opel Olympia personenauto van de commissaris, volgeladen met post en pakjes op 16 september 1944. Eén foto van het vertrek uit Velp naar Den Haag laat een groep zien van wel 20 personen.
Verschillende kranten zoals De Nieuwe Koerier, Utrechtsch Nieuwsblad en De Teisterbander maken in mei 1944 een adresverandering bekend:
"De commissaris voor de belangen van de v.m. Nederlandsche weermacht te 's Gravenhage, Lange Voorhout 7 maakt bekend, dat met ingang van 1 mei 1944 een gedeelte van zijn commissariaat is verhuisd naar Velp. Het postadres: Waldeck Pyrmontlaan 5 te Velp."
Verdere locaties waar het bureau zich vestigt zijn: villa Mezzo Monte (Dillenburglaan 1), villa Flora, (Waldeck Pyrmontlaan 1) en in de twee onder één kap woning aan de Dillenburglaan (nrs. 5 en 7).
In villa Mezzo Monte aan de Dillenburglaan 1 bevond zich het bureau van de commissaris, het kabinet en de telefooncentrale van het commissariaat.
Bron: Ministerie van Defensie, beeldbank.
 |
 |
Wat deed het commissariaat?
Nadat de Koningin en haar regering op 13 mei 1940 naar Engeland waren uitgeweken ging de regeringsmacht over op de Opperbevelhebber der Land- en Zeemacht (OLZ) generaal H.G. Winkelman. Na de capitulatie van Nederland werd op 18 mei het regeringsgezag in het door de Duitsers bezette Nederland opgedragen aan de Rijkscommissaris voor het bezette Nederlandse gebied dr. A. Seyss-Inquart. Het militaire gezag kwam te liggen bij de Duitse Wehrmachtsbefehlshaber in den Niederlanden, generaal F.C. Christiansen. Het Departement van Defensie werd hierbij onder zijn bevel geplaatst en herbenoemd in Abwicklungsstelle des Departement van Defensie, Afwikkelingsbureau D.v.D. onder leiding van kapitein Hasselman. Het Afwikkelingsbureau hield zich voornamelijk bezig met de demobilisatie van het Nederlandse leger, en zaken zoals het afhandelen van bezoldigingen, wachtgeld, pensioenen, schadeloosstellingen etc.
Met ingang van 1 februari 1942 werd op bevel van de Duitse Weermachtbevelhebber in Nederland de titel 'Hoofd van het Afwikkelingsbureau van het D.v.D.', gewijzigd in "Commissaris voor de belangen van de voormalige Nederlandse Weermacht". In verband hiermee werd de naam van het Afwikkelingsbureau van het D.v.D. gewijzigd in "Commissariaat voor de belangen van de voormalige Nederlandse Weermacht." De reden hiervan was voornamelijk dat de afwikkelingswerkzaamheden waren afgerond en er alleen nog een verzorgingstaak overbleef.